“Het gaat om de dialoog…”
Het Oranje Fonds keert € 20,000 uit aan Stichting Meetingz Unlimited! voor hun bijdrage aan de Wijkacademie Opvoeden in Schalkwijk. Het is een gezamenlijk project van stichting Bevordering Maatschappelijke Participatie (BMP) en de gemeente Haarlem. Het doel van de Wijkacademie is om de opvoednetwerken van (migranten)ouders te vergroten. Wat is de bijdrage van Meetingz Unlimited!? En welke rol kan de wijkacademie vervullen met betrekking tot de komende transitie van de jeugdzorg van provincie naar gemeente?
door Johanna Nolet
Na Rotterdam en Amsterdam heeft de landelijke organisatie BMP zich sinds afgelopen september in Haarlem gevestigd. Samen met het lokale project Meetingz! richt zij zich op het oprichten van de Wijkacademie Opvoeden in Schalkwijk. Het hart van De Wijkacademie is de kerngroep, een groep ouders uit de wijk bestaande uit een Afghaanse man, een Nederlandse vrouw, een Surinaamse man en vrouw, vier Turkse vrouwen, twee Dominicaanse vrouwen, vier Somaliërs en een Turkse en Marokkaanse jongere. De kerngroep onderzoekt over welke opvoedthema’s (migranten)ouders graag spreken, op wat voor manier ze dat zouden willen doen en met wie. Dit zodat zij met elkaar en met professionals in de wijk langduriger pedagogische gemeenschappen kunnen ontwikkelen. De eigen ervaringen en verhalen van de deelnemers staan hierbij centraal. De bedoeling is dat het BMP de komende twee jaar betrokken blijft bij de oprichting van De Wijkacademie en dat het lokale project Meetingz! de academie vervolgens met steun van lokale partners voortzet.
Out of the box
Meetingz! is een lokaal project dat in 2012 in de Boerhavewijk gestart is. Met verschillende activiteiten probeert oprichtster Irish Verwey ouders en kinderen uit de wijk bij elkaar te krijgen en hun ervaringen met elkaar te laten delen. Dit kan bij onder andere het Repair Café, waar mensen hun kapotte spullen mee naartoe nemen om door een ander te laten maken, de Leesclub voor jonge en oudere kinderen en taallessen voor ouders. Deze activiteiten vinden deels plaats in de verbouwde garage op de Ekamastraat, waar het interview met Irish Verwey en kerngroepleden Neves Binet en Margot Power plaatsvindt. In de box hangen kindertekeningen aan de muur, die brengen kleur. “We zitten in een box, maar denken out of the box”, aldus Verwey. Een ander deel van de activiteiten vindt plaats in beschikbare ruimtes in de buurt. Zo is het Repair Café recent verhuisd naar Schalkwijde waar het atelier EklaStyle ook gevestigd is.
Handen en voeten
Zowel het BMP als Meetingz! merkt op dat er iets fundamenteel scheef zit tussen ouders en professionals als het (migranten)ouders en opvoeden betreft. Zij delen de overtuiging dat er op een andere, meer gelijkwaardige manier over opvoeden moet worden gesproken en dat professionals zich meer bewust moeten zijn van de impliciete waarden en normen die zij ten opzichte van migrantenouders en jongeren hanteren. Kerngroeplid Binet legt uit: “Het gevaar van onbewust handelen is dat professionals uit het oog verliezen wat mensen te bieden hebben. Meetingz! gaat niet uit van wat mensen komen halen, maar van wat ze komen brengen. Wij vragen ons af: Wat is hun deskundigheid?”. Neves Binet, afkomstig uit de Dominicaanse republiek woont zelf nu twintig jaar in Nederland. Op basis van haar Nederlands, schat ik in dat zij vrijwillig lid is van de kerngroep. Echter, wanneer ik vraag hoe ze bij Meetingz! betrokken is geraakt, vertelt ze dat ze als ambulant hulpverlener een jaar lang vanuit de jeugdzorgorganisatie OCK Het Spalier voor de Wijkacademie aan Meetingz! gedetacheerd wordt. Een van mijn vele onjuiste veronderstellingen. Margot Power, Surinaamse en zeventien jaar wonend in Schalkwijk, werd twee jaar geleden door Verwey aangeschoten toen ze voorbij de box liep. Ze vroeg haar of ze haar wilde helpen met het opzetten van een festival. Sindsdien is Power nauw betrokken bij de organisatie van verschillende activiteiten. Verwey: “Als je een vrouw voor je hebt met wie je de taal niet deelt en je beoordeelt haar op haar onvermogen de Nederlandse taal te spreken, dan zul je er nooit achter komen dat zij in het land van herkomst vijf jaar haar eigen bedrijf heeft gerund. Meetingz! biedt mensen de mogelijkheid om opnieuw deel te nemen aan de maatschappij. Maar daarvoor moet eerst het geduld opgebracht worden om te achterhalen wat iemand te bieden heeft. Dat moet soms met handen en voeten. Die tijd nemen professionals niet. Die krijgen ze ook niet.” Power vult aan: “Achter een verschijning, een houding, zit veel meer. Vaak zijn we heel snel in het beoordelen op wat we zien. Meetingz heeft mij het inzicht gegeven dat er in een vrouw die geen woord Nederlands spreekt of een man die je dagelijks met lege flessen naar de glasbak ziet lopen, heel veel potentie kan zitten.”
Verschillende werkelijkheden
In maart vorig jaar is Meetingz! gestart met “Meetingz! Dialogen”, een project waarbij ze het gesprek tussen verschillende organisaties en de doelgroep faciliteren. “Het probleem is dat er vaak niet écht geluisterd wordt. Mensen vullen veel sneller voor een ander in dan ze denken en handelen vanuit hun eigen referentiekader. Dat is heel logisch, dat is wat je kent. Maar wat zegt de ander nu eigenlijk?” Hetzelfde geldt voor de gemeente, vindt Verwey. Jeugdzorg gaat op de schop en zal onder de verantwoordelijkheid van de gemeentes vallen. Deze operatie gaat gepaard met flinke bezuinigingen. “Dit vraagt van de burger dat ze hun eigen kracht gaan gebruiken, en van de overheid dat zij de burger ruimte geven om hun eigen krachten te onderzoeken en te bundelen. Het sociaal domein laat zich niet dwingen.”, aldus Verwey. “De gemeente werkt vanuit een andere werkelijkheid. Alles dient van te voren uitgedacht en verantwoord te worden. Dat is niet de realiteit van de straat. Meetingz! ontwikkelt zich organisch. We volgen wat we zien. De structuur volgt de werkelijkheid, we duwen de werkelijkheid niet in de structuur.” Als voorbeeld noemt Verwey de taalles ‘Taal Sociaal’ die al bijna twee jaar gaande is. In de lessen wordt niet gehamerd op grammatica maar op zelfvertrouwen en er wordt uitgegaan van de inhoudelijke thema’s die leven bij de deelnemers. “Als je drie woorden durft te gebruiken terwijl de rest van je zin nog niet klopt, kom je verder dan wanneer je wacht totdat je feilloos kunt spreken. Dat moment komt vaak niet als je die eerste drie woorden niet durft te gebruiken.”, aldus Verwey.
De balans opmaken
Verwey nodigt de gemeente uit om met hen mee te denken. “De gemeente krijgt allerlei nieuwe verantwoordelijkheden, maar blijft zich op de bestaande organisaties beroepen. Bestaande organisaties die vaak toch werken vanuit de voor hen bekende methoden. Het is lastig uit die boxen te kruipen. De bestaande organisaties hebben wel de macht om de kleinere initiatieven buiten de deur te houden. Een weerbarstig dilemma. Mogelijk is het zinvol te onderzoeken welke andere initiatieven er bestaan en of daar wellicht op aangesloten zou kunnen worden.” De transitie vraagt dat ze de wijk in komt en een beeld vormt van wat er al is en wat er nog nodig is.”
Eigen Kracht
In de aanloop naar de aftrap van de Wijkacademie gaf Wethouder Nieuwenburg in een gesprek met Meetingz! en het BMP aan trots te zijn dat Haarlem één van de drie gemeenten in Nederland is waar een Wijkacademie ontwikkeld wordt. De Wijkacademie sorteert voor op de transitie doordat zij laagdrempelig zijn en een beroep doen op de eigen kracht van mensen. Verwey vraagt zich af of het aandeel van de gemeente alleen zal blijven bij enthousiasme of dat zij meer zullen gaan investeren. “Eigen kracht’ is eindig. Er is een grens aan wat je met vrijwillige inzet kunt bereiken. Zeker in een wijk als de Boerhaavewijk die gekenmerkt wordt door sociale armoede.
De wijk in
Na een half jaar opbouw waarin Meetingz! samen met BMP de kerngroep voor de Wijkacademie Opvoeden heeft samengesteld, gaan ze nu de wijk in. Het komende half jaar gaat de kerngroep zich richten op opvoeden en onderwijs. Onder het motto ‘voor ouders door ouders’ wordt een Schalkwijkse conferentie over opvoeden en onderwijs georganiseerd, waarin ouders hun ervaringen kwijt kunnen en ook de nodige informatie kunnen krijgen die voor hen belangrijk is. Hoe ziet bijvoorbeeld de structuur van de Nederlandse school eruit, hoe is deze opgebouwd van groep een tot en met groep acht? En wat is precies de CITO toets? Ouders worden uitgenodigd om hun verhalen te vertellen en scholen worden uitgenodigd om te luisteren. De Wijkacademie vindt het belangrijk dat bewoners van de wijk zelf de route bepalen voor de verdere invulling van de conferenties. Andere onderwerpen waar de Wijkacademie zich de komende twee jaar op gaat richten zijn opvoeden, armoede, jeugd en veiligheid in de wijk.