Telefoons niet alleen verbieden tijdens lesuren, maar volledig verbannen van middelbare scholen: ‘Thuis of in de kluis’, zo luidt de steeds vaker gehoorde slogan. Voor sommige scholen lijkt dit de perfecte oplossing, anderen zijn hier fel op tegen. Haarlem105 doet een rondgang onder vijf middelbare scholen in de regio, en polst hoe rectoren op hun school omgaan met de aartsvijand van alle leraren: de mobiele telefoon.
“Voor een brugklasser is alles spannend en dan is hun telefoontje ook veilig om lekker even in jezelf te zitten”
Jan Mattijs Heinemeijer, rector Mendelcollege
Volgens Jan Mattijs Heinemeijer van het Mendelcollege in Haarlem is het verbieden van telefoons een onbegonnen zaak. “Kinderen gaan routes vinden. Twee telefoons mee, een in de kluis en de ander in de onderbroek”, stelt hij. “Dan wordt het een soort kat-en-muis spel en dat zie ik helemaal niet zitten.”
Volgens Heinemeijer hoeft een mobiele telefoon op school ook niet per se iets negatiefs te zijn. “Voor een brugklasser is alles spannend en dan is hun telefoontje ook veilig om lekker even in jezelf te zitten. In de bovenbouw zie je veel minder telefoongebruik en zitten kinderen gewoon met elkaar te praten.”
Gewenning
Dat het soms ook te maken heeft met gewenning, blijkt uit een actie van het Kennemer Lyceum in Overveen. Voor de start van de werkweek moesten leerlingen hun mobieltje inleveren, deze kregen ze na afloop pas weer terug. “In het begin keken de leerlingen er heel erg tegenop,” vertelt rector Bernicé van Staalduine. “Maar aan het einde van de week vonden de leerlingen het juist fijn. Als iedereen het doet, dan is het niet erg.”
“Je komt binnen in de les en bergt je telefoon op in de telefoontas, tenzij de de docent andere instructies geeft. Het gaat eigenlijk heel erg goed”
Claasje Quadekker, rector Lyceum Sancta Maria
In dertien landen geldt al een landelijk telefoonverbod op scholen, waaronder Frankrijk. Ook in Nederland zijn er al enkele scholen waar een telefoonverbod geldt, zoals op het Luzac Lyceum in Amsterdam. Minister van Onderwijs Dennis Wiersma wil met middelbare scholen in gesprek over een dergelijk verbod, maar meer dan de helft van de scholen vindt een landelijk verbod geen goed idee. Scholen willen liever zelf de regels bepalen, zo blijkt uit onderzoek van NOS.
“Verbieden is ook een zwakte; we moeten toch als school, samen met ouders, vooral verantwoord gebruik stimuleren”
Jan Henk van der Werff, rector Stedelijk Gymnasium Haarlem
Op het Lyceum Sancta Maria, in het zuidwesten van Haarlem, zijn er duidelijke afspraken over het gebruik van de smartphone. “We hebben glasheldere regels”, zegt rector Claasje Quadekker. “Al jaren geleden hebben wij telefoontassen opgehangen in alle lokalen. Je komt binnen in de les en bergt je telefoon op in de tas, tenzij de docent andere instructies geeft. Het gaat eigenlijk heel erg goed.”
Verantwoord gebruik stimuleren
“De regel is dat mobieltjes bij binnenkomst van het lokaal worden ingeleverd, tenzij er tijdens de les mee gewerkt wordt”, zegt Jan Henk van der Werff, sinds 2019 rector van het Stedelijk Gymnasium Haarlem. “Wij zien ook dat veel leerlingen, met name in de onderbouw, tijdens pauzes en tussen lessen door veel op hun mobieltje zitten. We overwegen beleid om ook dat in te perken. Verbieden is ook een zwakte; we moeten toch als school, samen met ouders, vooral verantwoord gebruik stimuleren.”
“Naar aanleiding van alle berichtgeving zijn we wel van plan om weer eens met de docenten de naleving van onze regels opnieuw onder de aandacht te brengen”
Viola Scheerder-Rhee, directeur Haarlem College
“Op het Haarlem College doen we het al jaren zo dat de leerlingen hun telefoon inleveren aan het begin van elke les” vertelt directeur Viola Scheerder-Rhee. “We zijn niet direct van plan om dat te veranderen, maar we volgen uiteraard wel met interesse de ontwikkelingen hierover. Naar aanleiding van alle berichtgeving zijn we wel van plan om weer eens met de docenten te bekijken of iedereen zich nog steeds goed aan deze regel houdt en om de naleving ervan weer opnieuw onder de aandacht te brengen.”
‘Verslavende dingen’
Vrijwel alle scholen hebben regels over het telefoongebruik in de klas, hoewel het natuurlijk wel een uitdaging blijft. “In principe is er tijdens de les geen telefoon”, zegt Heinemeijer. “Daar houden kinderen zich niet altijd aan, zo simpel is het, want het zijn verslavende dingen. Een docent pakt de telefoon af en brengt ‘m naar de afdelingsleider. De leerling kan zijn telefoon om half vijf ophalen.”
“Elke dag zit er een clubje leerlingen om half vijf te wachten op hun telefoon”, vervolgt Heinemeijer. “Die balen daarvan en dat is een vermoeiende strijd af en toe. Maar opvoeden is soms vermoeiend. Niet dat dit het probleem oplost, maar verbieden, in kluisjes doen en uit de school weren, dat is voor mij niet de manier.”
Het volgende dilemma: ChatGPT
Naast de verdeeldheid over de telefoons is er alweer een nieuw probleem aan het licht gekomen, namelijk Artificial Intelligence (AI). ChatGPT is een relatief nieuwe tool die in de korte periode dat het bestaat enorm populair is, ook onder scholieren. Je typt een paar zinnen of kernwoorden in en er komen volledige teksten uitgerold die bijna niet van zelfgeschreven stukken te onderscheiden zijn. Voor scholen een lastig en ongrijpbare ontwikkeling.
“De invloed en inzet van AI verandert onze samenleving en raakt dus ook scholen. We moeten ons erop instellen!”
Jan Henk van der Werff
“Er tegenin gaan heeft geen zin”, zegt Van der Werff. “ChatGPT is een AI-toepassing en er zullen er nog velen volgen. De invloed en inzet van AI verandert onze samenleving en raakt dus ook scholen. We moeten ons erop instellen.”
Kat-en-muis
Heinemeijer is dezelfde mening toegedaan. “De ouderwetse opdracht ‘ga naar huis en maak een opstel’, dat kan niet meer”, stelt Heinemeijer. “Er is gelukkig bij ons op school geen stroming die zegt ‘we moeten allemaal programma’s gaan downloaden die het kan scannen, want dan krijg je een soort kat-en-muis spel en dat wordt ‘m niet.”
Haarlem105 sprak rector Jan Mattijs Heinemeijer van het Mendelcollege tijdens de uitzending van Haarlem Vandaag waar hij dieper in ging op zijn visie over het wel of niet verbannen van mobiele telefoons van scholen. Luister hieronder het interview terug.