Deze week kondigde Marten Elkerbout, bestuurder van stichting Spaarnesant, aan dat drie basisscholen in Haarlem stoppen met het verplicht afnemen van de doorstroomtoets in groep acht. Ouders van leerlingen op deze scholen mogen zelf beslissen of hun kind de toets maakt. Maar hoe wordt hierover gedacht op andere scholen in Zuid-Kennemerland? Haarlem105 sprak met verschillende scholen in de regio.
Haarlem
Bij de Bavo Jenaplanschool in Haarlem wordt de toets gewoon afgenomen. “Op onze school wegen toetsen sowieso niet heel erg zwaar”, zegt intern begeleider Audry van Doornum. “We vinden zaken als zelfredzaamheid, burgerschap en talentontwikkeling belangrijker. De leerlingen maken de toets, en we zijn natuurlijk benieuwd naar de uitslag, maar we hechten er niet te veel waarde aan.”
Heemstede
In Heemstede lijkt de discussie rond de doorstroomtoets nauwelijks te spelen. De meeste scholen blijven de toets afnemen zoals gebruikelijk.
Zandvoort
In Zandvoort is de doorstroomtoets wél onderwerp van gesprek, vertelt Zaïna Mohamed, directeur van de Hannie Schaftschool. “Toch zijn we er nog niet uit wat we ermee willen doen. We zoeken nog naar de juiste aanpak.” Ze vindt het problematisch dat er meerdere toetsen zijn. “Ouders kiezen straks misschien scholen op basis van de toets die ze hanteren, en dat is onwenselijk. Maar voor nu nemen we de toets gewoon af.”
Op de Mariaschool speelt de toets geen rol in discussies, laat directeur Amal Duisdeiker weten. “De toets wordt gewoon gedaan hier”.
Aerdenhout
Op de Vondelschool in Aerdenhout kijkt directeur Martijn Lanen genuanceerd naar de kwestie. “Het draait om de vraag: is een toets een hulpmiddel of een doel op zich? Nu lijkt het vooral een middel om een schooladvies te verkrijgen. Wij zien het als een momentopname die ons bestaande beeld bevestigt. Als de uitkomst afwijkt, heroverwegen we het advies. Maar wordt die vraag wel kritisch genoeg gesteld?” De school volgt de discussie, maar blijft de toets voorlopig afnemen.
Lees ook: Geen verplichte doorstroomtoets meer op drie Haarlemse scholen: ‘Slecht voor het onderwijs’
Ook Casper Jacobs, directeur-bestuurder van de Antoniusschool in Aerdenhout, heeft gemengde gevoelens. “De toets is er, maar wat levert die écht op? Zeker met zoveel verschillende toetsen? Helpt het de leerling of is het puur een benchmark voor scholen?” Voorlopig blijft de Antoniusschool de toets gebruiken, maar Jacobs benadrukt dat het slechts een leidraad is. “Ons advies baseren we vooral op ons eigen inzicht.”
Deel van een bredere onderwijshervorming
Volgens Jacobs is de discussie over de doorstroomtoets onderdeel van een groter debat over kansengelijkheid in het onderwijs. “Er lopen momenteel meerdere pilots in de regio om de impact van vroege selectie te onderzoeken, zoals het project ‘Later selecteren, beter differentiëren’. Hierin wordt gekeken hoe vroegtijdige niveauselectie leidt tot ongelijke kansen en of een andere aanpak rechtvaardiger zou zijn.”
In Nederland worden leerlingen op jonge leeftijd geselecteerd voor een schoolniveau in het voortgezet onderwijs. Dit systeem kan ertoe leiden dat kinderen met vergelijkbare capaciteiten, maar verschillende achtergronden, op uiteenlopende onderwijsniveaus belanden. Dit kan ertoe bijdragen dat leerlingen onderwijs volgen dat niet goed aansluit bij hun potentieel.
Alle onderwijsstichtingen in de regio, zowel voor basis- als voortgezet onderwijs, nemen deel aan dit project. De uitkomsten kunnen in de toekomst mogelijk invloed hebben op het belang en de rol van de doorstroomtoets in het Nederlandse onderwijs.
