Deze week ging de campagne Haarlem breekt de stilte van start. Jolanda Beyer, directeur van het Patronaat, was samen met horeca-ondernemer Daan van Boerdonk en jongerenwerker Ivo van Rijswijk te gast bij Haarlem105 om te vertellen over de actie, waarbij dertig Haarlemse mannen zich uitspreken tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Het Patronaat is een van de drijvende krachten achter de campagne. Inmiddels hangt Haarlem vol met billboards van mannelijke sleutelfiguren uit verschillende sectoren, zoals horeca-ondernemers, popmuzikanten, sporters en jeugdwerkers. “Ik was de verhalen uit mijn directe omgeving over wat vrouwen allemaal overkomt zo ontzettend zat”, begint directeur Jolanda Beyer. Volgens haar is het gesprek nog te weinig mét mannen. Door hen nu centraal te stellen, hopen ze het taboe te doorbreken”, aldus Beyer. Zij benadrukt dat het probleem iedereen raakt: “Het gaat hen ook aan. Het zijn immers hun vrouwen, moeders en dochters.”
Beyer heeft vervolgens allerlei mannen persoonlijk benadert voor de campagne: “Ik ben heel veel mannen tegengekomen en heb hen gevraagd: ‘Willen jullie de tegenhanger van Andrew Tate zijn en je uitspreken over seksueel geweld?’”
Kijk hieronder het interview terug. Tekst gaat verder onder de video.
Een van de mannen die deelneemt aan de campagne is jongerenwerker Ivo van Rijswijk van Flinty’s. Hij noemt de term ‘anti-Tate’ treffend. “Ik walg van wat die man uitdraagt.” Van Rijswijk wijst erop dat het gesprek met jongeren vaak op weerstand stuit. Ze lachen erom of zijn geschokt, wat aangeeft hoezeer het onderwerp uit de dagelijkse praktijk is weggezakt. “Sommige jongens hebben het echt niet door. Juist daarom is het belangrijk om zo’n actie op te zetten.”
“Als je met zijn allen een biertje zit te drinken, pak dan het heft in handen en zeg: jongens, eigenlijk is het best wel raar.”
Daan van Boerdonk, horeca-ondernemer
Ook Daan van Boerdonk, eigenaar van Bobbi Bar-Dancing, ziet de noodzaak van verandering. Hij constateert dat binnen mannengroepen vaak onschuldige grapjes worden gemaakt die in werkelijkheid grensoverschrijdend kunnen zijn: “Als je met zijn allen een biertje zit te drinken, pak dan het heft in handen en zeg: jongens, eigenlijk is het best wel raar.” Hij verwijst daarbij naar recent onderzoek van de Nachtwacht Haarlem, waaruit blijkt dat bijna alle ondervraagde vrouwen ooit te maken hebben gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag in het uitgaansleven. “Het gaat van een grapje tot vele malen erger. Dat geeft wel aan hoe normaal het is dat er seksistische grapjes gemaakt worden.” Hij vervolgt: “Ik denk dat het ook een utopie is dat we dat uit kunnen roeien, maar ik denk dat het gesprek erover op gang brengen een mooie start is.”
Bewustwording als sleutel tot verbetering
Volgens Beyer weten mannen vaak heel goed wanneer ze een grens overschrijden. In de praktijk laat Van Rijswijk echter een ander beeld zien. “Ik wou dat ik kon zeggen dat dat voor iedere man zo is. Maar als jongerenwerker zie ik veel incidenten waarbij consent van de ene dag op de andere verandert. Als er bij het slachtoffer behoefte is proberen we met beide partijen in gesprek te gaan om iets van inzicht bij te brengen bij zo’n jongeren”, zegt hij.
“Sommige jongens hebben het echt niet door. Juist daarom is het belangrijk om zo’n actie als deze op te zetten.”
Ivo van Rijswijk, jongerenwerker bij Flinty’s
Van Boerdonk voegt hieraan toe: “Ik denk dat elke man weet dat verkrachten, aanranden – seksueel geweld van dat kaliber – dat dat niet normaal is. Als je dat niet weet, dan moet je in een gesticht wonen voor de rest van je leven.” Maar mannen zijn zich minder bewust van subtieler seksisme. “Grapjes die onderling gemaakt worden. Misschien zijn het opmerkingen die ze zelf als flirterig ervaren, maar die voor een vrouw offensive kunnen zijn. Ik denk dat dat daar de grootste winst ligt in deze campagne. En dat we als mannen elkaar erop aanspreken als er iets gebeurt.”
Veel mensen zeggen volgens Beyer dat er tegenwoordig “niets meer mag”. Maar de directeur benadrukt dat dat niet betekent dat je niet meer kunt flirten. “Flirten is hartstikke leuk. Je moet de hele dag door blijven flirten, met alles en iedereen in het leven. Maar ik denk dat je best kunt voelen wanneer flirten niet wederzijds is.”
Een oproep om de stilte te doorbreken
Onderdeel van de campagne is ook het inzenden van persoonlijke verhalen door vrouwen uit Haarlem. Deze verhalen, waarvan inmiddels al veertig zijn verzameld, worden op 12 april door mannen verteld gebracht op verschillende locaties in de stad. “Op die manier willen we de stilte doorbreken”, legt Beyer uit. De verhalen kunnen gedeeld worden via Haarlembreektdestilte.nl.
Hoewel de campagne nog in de beginfase zit, is Beyer enthousiast over de impact: “Het is ongelofelijk wat het teweeg heeft gebracht. Er zijn al talloze mooie gesprekken gevoerd. Het zou fantastisch zijn als niet alleen Haarlem, maar ook andere steden zoals Rotterdam, Den Haag en Amsterdam dit voorbeeld volgen. We hebben een format, kom het halen en ga het ook doen. Het helpt echt om het gesprek op gang te brengen.”