• Veelgestelde vragen
  • Adverteren
  • Vacatures
  • Over ons
    • Privacy- en Cookiebeleid
    • Over ons
    • Klachten
    • Educatie
    • Bestuur
    • PBO
  • Contact
Geen resultaat
Toon alle resultaten
Haarlem105
  • Radio
    • Programmering
    • Haarlem105 - Kijk live
    • Haarlem105 - Luister live
  • Televisie
  • Nieuws
    • Overzicht
    • Economie
    • Politiek
    • Regio

    Kinderportretten komen aan bij Frans Hals Museum: ‘Ze zijn eindelijk thuis’

    Klok Sophiaweg Zandvoort blijft bestaan: ‘Buurt heeft duidelijk gekozen’

    Gemeente Zandvoort past verkeersplan aan na reacties maar houdt koers richting 30 km/u

    Zandvoort Film Festival komt eraan: ‘Willen dat iedereen naar films kan kijken’

    Nieuwe tijdelijke directeur loodst Zandvoorts Museum door verhuizing naar HDMZ

    Nieuwe tijdelijke directeur loodst Zandvoorts Museum door verhuizing naar HDMZ

    Onrust Coornhert Lyceum: Personeel wordt verzocht niet met pers te praten ‘in belang van de school’

    Zandvoort gaat roken op strand ontmoedigen: ‘Laatst nog 4.000 peuken in het zand gevonden’

    Zandvoort gaat roken op strand ontmoedigen: ‘Laatst nog 4.000 peuken in het zand gevonden’

  • Sport
    • Overzicht
    • Formule 1
    • Hockey
    • Honkbal
    • Voetbal
    Evaluatierapport Formule 1: verspreiding bezoekers in Zandvoort moet dit jaar beter

    Doorlaatpassen F1-weekend kunnen vanaf volgende week worden aangevraagd

    Grote Markt verandert in basketbalarena voor 3×3 PRO League: ‘De eredivisie van het straatbasketbal’

    Grote Markt verandert in basketbalarena voor 3×3 PRO League: ‘De eredivisie van het straatbasketbal’

    25 jaar Dansstudio Jolein: ‘Ik was vier toen ik begon met dansen’

    25 jaar Dansstudio Jolein: ‘Ik was vier toen ik begon met dansen’

    Recordaantal deelnemers bij zonnige 29e editie van de Grachtenloop

    Recordaantal deelnemers bij zonnige 29e editie van de Grachtenloop

    Wandeltocht door Haarlem voor goed doel: ‘Positieve draai aan iets verdrietigs’

    Softbalscheidsrechter Serge Meijer over zijn vak: ‘Je moet tegen een stootje kunnen’

    Softbalscheidsrechter Serge Meijer over zijn vak: ‘Je moet tegen een stootje kunnen’

  • Cultuur & Media
    • Overzicht
    • Evenementen
    • Kunst & Cultuur
    • Muziek & Media

    Zandvoort Film Festival komt eraan: ‘Willen dat iedereen naar films kan kijken’

    Zomer, zee en radio: ‘105 aan Zee’ live vanaf Zandvoort

    Zomer, zee en radio: ‘105 aan Zee’ live vanaf Zandvoort

    Schalkwijk aan Zee keert terug: ‘Cultuurprogramma verstevigd’

    Schalkwijk aan Zee keert terug: ‘Cultuurprogramma verstevigd’

    Spaarnestad Concert ondanks regen groot succes: ‘Ramvolle kades’

    Haarlem herdenkt slavernijverleden in De Schuur: ‘Vrijheid is niet vanzelfsprekend’

    Voormalig organisator Marleen Klooswijk stopt na 37 jaar bij Houtfestival: ‘Echt niet blij met nieuw evenementenbeleid’

    Voormalig organisator Marleen Klooswijk stopt na 37 jaar bij Houtfestival: ‘Echt niet blij met nieuw evenementenbeleid’

  • Gemist
    • Overzicht
    • Radio
    • Video
    Nieuwe tijdelijke directeur loodst Zandvoorts Museum door verhuizing naar HDMZ

    Nieuwe tijdelijke directeur loodst Zandvoorts Museum door verhuizing naar HDMZ

    Zandvoort gaat roken op strand ontmoedigen: ‘Laatst nog 4.000 peuken in het zand gevonden’

    Zandvoort gaat roken op strand ontmoedigen: ‘Laatst nog 4.000 peuken in het zand gevonden’

    105 Aan Zee: rapgroep Poslo gaat los tijdens optreden op strand

    105 Aan Zee: rapgroep Poslo gaat los tijdens optreden op strand

    105 Aan Zee: zanger Bernardo treedt live op in Zandvoort aan Zee

    105 Aan Zee: zanger Bernardo treedt live op in Zandvoort aan Zee

    105 Aan Zee: Haarlemse Melanie Heijerman live vanaf het strand

    105 Aan Zee: Haarlemse Melanie Heijerman live vanaf het strand

    Zomer, zee en radio: ‘105 aan Zee’ live vanaf Zandvoort

    105 Aan Zee: Dromerige diepgang bij Rhodon Cerise op het strand

    • Radio
    • Hele uren
    • Video
  • Programma’s
    • Programmering
    • Alle programma’s
Haarlem105
Home Nieuws Regio Haarlem

Wist je dat? Vesting Haarlem nooit helemaal voltooid

Door Ton de Groot
27 november 2020 - Updated on 5 februari 2021
Wist je dat? Vesting Haarlem nooit helemaal voltooid

Beroemd, berucht of een verborgen parel in de regio. In de rubriek ‘Wist je dat?’ staat elke week zo’n gebouw, straat of plek in de schijnwerpers. Een interessante geschiedenis, iets wat je nooit verwachtte, of: ‘O, zit dat zo!’ Het kan allemaal. Vermakelijk & educatief, elke week wijzer over je eigen omgeving. Door Ton de Groot.

De rivier het Spaarne stroomde van het Haarlemmermeer naar het IJ. In de bocht tussen, waar nu de Bakenessergracht en Koudenhorn liggen, loopt de strandwal tot aan de rivier. Hier vestigen zich de eerste bewoners. De naam Haarlem verwijst dan ook naar een nederzetting op zandgrond.

De nederzetting breidt zich langzaam uit naar het Westen. De groei maakt dat er steeds meer scheepvaart komt op het Spaarne. De graaf van Holland besluit dat schepen tol moeten gaan betalen. Hij laat daarvoor een zogenaamde ‘gravensteen’ neerzetten ter hoogte van waar nu de Gravenstenenbrug ligt. Dit stenen bouwwerk is onderdeel van een versterking tegen aanvallen van West-Friezen en Kennemer boeren.

Toen nog geen stad moest Haarlem zich verdedigen tegen aanvallen van West-Friezen en Kennemer boeren. Als zij wat minder werk hadden op de boerderij verzamelden zij zich regelmatig voor een plundertocht in Haarlem. Nu is het wel zo dat de Hollandse grafen ook niet stil zaten en regelmatig probeerden hun gebied naar het Noorden uit te breiden. Dus het ging af en toe hard-tegen-hard.

Stadsrechten
De geschiedenis van de stad Haarlem begint officieel op 23 november 1245. Die dag verleent graaf Willem II stadsrechten aan Haarlem. Het belangrijkste is dat nu rechtspraak wordt ingevoerd door Schout en Schepenen. Maar de stad wordt ook vrijgesteld van het betalen van tolgelden aan de graaf en mag zelf belasting gaan heffen. Ook is het toegestaan om muren op te trekken en poorten te realiseren om zich te verdedigen tegen vijanden. Maar de graaf wil daar ook wel wat voor terug hebben. De ‘poorters’ zoals de inwoners van de stad nu heten, moeten de graaf elk jaar een som geld betalen. Ook wordt er een dienstplicht ingevoerd, Haarlem moet manschappen leveren voor het leger van de graaf. Er lagen al aarden wallen en houten poorten langs de grenzen van de stad: het Spaarne, de Oude Gracht, Nassaulaan (toen nog de Kraaienhorstergracht) en Nieuwe Gracht.

Als in de Zuid-Nederlandse steden (nu België) Yperen en Brugge oproer ontstaat, komen veel Vlaamse wevers naar Haarlem. Behalve in de buurt van Bakenes vestigen zij zich in het begin van de 14e eeuw over het Spaarne tot de Lange Herenvest, Oostvest en Papentorenvest. De verdediging van de stad wordt dan uitgebreid met de Amsterdamse Poort en de Schalkwijkerpoort. Als Vlaamse soldaten Holland binnenvallen, schieten Haarlemmers de wettige vorst Jan II te hulp en verslaan hen bij het Manpad.

Hoekse en Kabeljauwse twisten
Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten helpt Haarlem Willem V. Daarbij wordt ook in de stad gevochten, Simon van Zanen, een bekende Kabeljauw verjaagt zijn belagers uit de Koningstraat. Haarlem wordt door Willem V beloond voor zijn trouw en hulp. Als in de 15e eeuw de twisten weer oplaaien bezet Jacoba van Beieren, gesteund door vijandige Kennemer boeren, Haarlem gedurende enkele weken. Het machtige leger van Filips van Bourgondië bevrijdt ons. Bij de verdediging zijn wel alle bomen in Den Hout omgehakt. Ter verdediging van de stad wordt de schutterij opgericht en later worden aan deze kruisboogschutters de voet- en handboogschutters toegevoegd.

Haarlem wordt langzamerhand een industriestad en breidt het stadsgebied uit. De stadswal komt nu te liggen van het Spaarne over de Nieuwe Gracht op de Vesten in het Westen, een rechte singel (nu de Wilhelminastraat) en de Vesten in het Zuiden tot aan het Spaarne. De wallen worden ter verdediging tegen vuurwapens versterkt met dubbele stenen muren en torens. De ruimte voor de muren wordt beplant met doornhagen. Om de stad binnen te komen, worden de Grote en Kleine Houtpoort en de Zijlpoort gebouwd.

ADVERTENTIE

Spaanse bezetting
In december 1572 sluit Haarlem de poorten voor de Spanjaarden. Gedurende de winter sloegen zij de aanvallen af en wisten voedsel binnen te halen. Toen de Spanjaarden dit met hun beleg onmogelijk maakten, dwong dit Haarlem tot overgave. Het leger van de prins was onderweg om ons te bevrijden, zij werden bij het Manpad door de Spanjaarden opgewacht en verjaagd. Zeven maanden later wordt de vrede getekend en vertrekken de Spanjaarden.

Noordelijke vestingwerken
De handel en nijverheid leven weer op als een groot aantal Vlaamse emigranten zich hier vestigen na de val van Antwerpen. De Gouden Eeuw breekt aan voor Haarlem. Door de groei van de bevolking gaan mensen, vooral aan de Noordkant van de stad buiten de wallen wonen. Er wordt een plan gemaakt om van Haarlem een vestingstad te maken. Na de Engelse oorlogen waarbij wij vochten om de controle over de zee- en handelsroute wordt alleen het Noordelijk deel aangelegd. Tussen de Pinckmolen en de Papertoren werden zes bastions gebouwd, de Nieuwe- of Kennemerpoort kwam in de plaats van de vervallen Kruispoort en Janspoort.

Een complete vestingstad is Haarlem nooit geworden.

Dit delen:

  • Klik om te delen op X (Wordt in een nieuw venster geopend) X
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Meer
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn
  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om op Pinterest te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) Pinterest
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Mastodon (Wordt in een nieuw venster geopend) Mastodont
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram

ADVERTENTIE

MEER NIEUWSArtikelen

Kinderportretten komen aan bij Frans Hals Museum: ‘Ze zijn eindelijk thuis’

Door Kimberley Luske
15 juli 2025

De twee bijzondere kinderportretten van Frans Hals zijn vanmiddag opgehangen in het Haarlemse museum. Het Frans Hals Museum was al...

Onrust Coornhert Lyceum: Personeel wordt verzocht niet met pers te praten ‘in belang van de school’

Door Redactie
14 juli 2025 - Updated on 15 juli 2025

Het rommelt al een tijdje op het Coornhert Lyceum in Haarlem en met het naar huis sturen van conrector Anja...

Dronken rit eindigt in sloot bij Spaarndam, viervoeters blokkeren redding

Dronken rit eindigt in sloot bij Spaarndam, viervoeters blokkeren redding

Door Wessel van Opstal
14 juli 2025

Een automobilist is gisteren bij Spaarndam met haar auto in de sloot terecht gekomen. Toen de hulpdiensten arriveerden was de...

Haarlem105

De streekomroep van Haarlem, Heemstede & Bloemendaal. Blijf op de hoogte van het laatste nieuws uit jouw regio.

VOLG ONS OP

Categorieën

  • Cultuur & Media
    • Evenementen
    • Kunst & Cultuur
    • Muziek & Media
  • Gemist
    • Radio
    • Video
  • Nieuws
    • Economie
    • Politiek
    • Regio
      • Bloemendaal
      • Haarlem
      • Heemstede
      • Schiphol
      • Zandvoort
  • Programma’s
    • Radio
    • TV
  • Sport
    • Formule 1
    • Hockey
    • Honkbal
    • Voetbal

Laatste nieuws

Kinderportretten komen aan bij Frans Hals Museum: ‘Ze zijn eindelijk thuis’

15 juli 2025
Klok Sophiaweg Zandvoort blijft bestaan: ‘Buurt heeft duidelijk gekozen’

Gemeente Zandvoort past verkeersplan aan na reacties maar houdt koers richting 30 km/u

15 juli 2025
  • Veelgestelde vragen
  • Adverteren
  • Vacatures
  • Over ons
  • Contact

Geen resultaat
Toon alle resultaten
  • Nieuws
    • Overzicht
    • Politiek
    • Economie
    • Haarlem
    • Heemstede
    • Bloemendaal
    • Zandvoort
    • Regio
      • Schiphol
  • Sport
    • Overzicht
    • Voetbal
    • Hockey
    • Formule 1
  • Cultuur & Media
    • Overzicht
    • Evenementen
    • Kunst & Cultuur
    • Muziek & Media
  • Gemist
    • Radio
    • Hele uren terugluisteren
    • Video
  • Programma’s
    • Programmering
    • Alle programma’s
  • Radio
    • Haarlem105 – Kijk live
    • Haarlem105 – Luister live
  • Televisie
  • Over ons
    • Cookiebeleid (EU)
    • Privacybeleid
    • Over ons
    • Klachten
    • Educatie
    • Bestuur
    • PBO
  • Contact
  • App de Studio!