Plaatsnaamkunde is de wetenschap die plaatsnamen opspoort en verklaart. Met een straatnaam worden straten, wegen, lanen en dergelijke aangeduid. Maar een straatnaam dient ook ter oriëntatie en voor het vormen van een adres. Haarlem105 gaat op zoek naar de historie en het verhaal achter straatnamen in Zuid-Kennemerland.
Adriaan Stoopplein
Het Adriaan Stoopplein ligt tussen de Julianalaan in Overveen en de Korte Verspronckweg in Haarlem. Het is een rotonde in de N200 van Haarlem naar Bloemendaal aan Zee en Zandvoort.
Na de aanleg van de Zeeweg in Bloemendaal in 1921 ontstaat de behoefte om de verbinding naar het achterland te verbeteren. In het stratenplan van de nieuwe woonwijken in Overveen wordt daarmee rekening gehouden. In de jaren dertig van de vorige eeuw komt de verbinding Zeeweg-Militairenweg-Julianalaan-Adriaan Stoopplein-Korte Verspronckweg tot stand.
Adriaan Stoop
Om leiding te geven aan de Dordtsche Petroleum Maatschappij in Europa keert Adriaan Stoop aan het eind van de negentiende eeuw terug in Nederland. Als directeur kiest hij Amsterdam als standplaats voor het hoofdkantoor van DPM. Met zijn vrouw en vier dochters verlaat hij Nederlands-Indië en vestigt zich in Bloemendaal. Zij nemen hun intrek in de door hen gekochte villa De Rijp aan de Bloemendaalseweg waar enige tijd later ook hun zoon Adriaan wordt geboren. De in Dordrecht geboren Adriaan Stoop is de vijfde in een ondernemersgezin van elf kinderen. Hij studeert mijnbouwkunde aan de Polytechnische School in Delft, de voorloper van de Technische Universiteit Delft.
Na zijn studie gaat hij als ingenieur aan de slag bij de Dienst Mijnwezen in Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. Bij het uitvoeren van zijn opdracht om waterbronnen te vinden stuit hij onverwachts op olie. Als blijkt dat het ministerie geen interesse heeft in de oliebronnen, besluit hij op eigen kosten verder onderzoek te doen. De jonge ingenieur weet op meerdere plaatsen in Oost-Java het recht te verwerven om oliebronnen te exploiteren. Met financiële steun van zijn broer Freek begint Adriaan Stoop de “Dordtsche Petroleum Maatschappij” (DPM). Met de levering van olie, benzine en andere producten groeit het bedrijf als kool. Om verder te kunnen uitbreiden brengt hij vanuit zijn Amsterdamse hoofdkantoor DPM naar de beurs. Een ongekend succes. Nadat hij de werkmaatschappij overdoet aan Koninklijke Olie blijft DPM houdermaatschappij van aandelen Koninklijke Olie en is Adriaan Stoop een vermogend man.
Ondernemer
Na zijn olieavontuur in Nederlands-Indië voert hij enkele proefboringen uit naar olie in Wiessee in Duitsland. Behalve olie stuit hij daar op een warmwaterbron. De ondernemer verlegt zijn aandacht naar de heilzame werking van het zwavel- en jodiumhoudende bronwater. Hij laat een badhuis bouwen en ontwikkelt het kuuroord “Bad Wiessee.” Het kuuroord is nog steeds in bezit van de nazaten van Adriaan Stoop.
Weldoener
De gefortuneerde zakenman zet zijn rijkdom in om anderen te helpen. Als er voor zijn kinderen in Bloemendaal geen lagere school is, besluit hij tot het oprichten van de “Bloemendaalsche Schoolvereniging”. En stelt het benodigde geld beschikbaar om een school te bouwen aan de Lage Duin en Daalseweg. Het zelfde doet hij voor het gebrek aan een zwembad. Voor zijn rekening laat hij een modern overdekt zwembad bouwen in Overveen. Stoop’s Bad* is toegankelijk voor iedereen, arm en rijk. Het naast het zwembad gelegen terrein stelt hij om niet beschikbaar voor de bouw van het Kennemer Lyceum. Adriaan Stoop is medeoprichter van het Koninklijk Instituut van de Tropen. Als erkenning voor al zijn werk wordt hij benoemd tot ridder in de orde van Nederlandse Leeuw. Verheven worden in de adelstand stelt hij niet op prijs.
In 2000 verkopen de erfgenamen van Adriaan Stoop de aandelen die DPM als houdermaatschappij heeft in Shell, het voormalige Koninklijke Olie. Daarmee komt een einde aan DPM en honderd jaar oliegeschiedenis. De verkoop levert de nazaten een bedrag op van ruim achttien miljard gulden.
*Stoop’s Bad is aan het eind van de vorige eeuw verbouwd tot appartementencomplex.